TÜRK Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ekibi, kule vincin devrildiği, operatör Bülent Temli'nin (37) öldüğü toplu konut inşaatı şantiyesinde inceleme yaptı. TMMOB İl Koordinasyon Kurulu (İKK) Sekreteri Kerem Şahin, "Sahada, rayların yere bağlantısının yapılmadığı, ağırlıkların uygun sabitlenmediği gibi kurulumu doğrudan etkileyen ve kule vincin devrilmesine zemin hazırlayan hatalarla karşılaşılmıştır" dedi. Şahin, benzer kazaların önüne geçilmesi için denetimlerin kamu kurum, kuruluşları ve meslek odaları tarafından düzenlenmesi gerektiğini belirtti.
Seyhan ilçesi Kuyumcular Mahallesi'nde 6 Kasım'da, toplu konut inşaatı şantiyesinde kule vinçlerden biri devrildi. İşçilerin panikle kaçtığı alana düşen vincin operatörü Bülent Temli yaralandı. Kaldırıldığı hastanede ölen Temli, toprağa verildi.
TMMOB Makine Mühendisleri Odası üyeleri, şantiyeye gidip, incelemelerde bulundu. Makina Mühendisleri Odası Adana Şubesi, İnşaat Mühendisleri Odası Adana Şubesi, DİSK Dev Yapı-İş Sendikası, olayın yaşandığı şantiyeye gidip, ortak basın açıklaması yaptı.
TMMOB Adana İKK Sekreteri Kerem Şahin, grup adına yaptığı açıklamada, incelemelerinde tespit ettikleri sorunları anlatarak, "İlk belirlemelere göre kazanın, yük kaldırma esnasında yükün bir yere takılması ve zorlama sonucunda bağlantı elemanı olarak kullanılan zincirin kopmasıyla birlikte, yükleme durumunda olan kule vinç kolunun boşa düşmesi sonucu meydana geldiği tespit edilmiştir. Yine sahada yapılan incelemelerde rayların yere bağlantısının yapılmadığı, ağırlıkların uygun sabitlenmediği gibi kurulumu doğrudan etkileyen ve kule vincin devrilmesine zemin hazırlayan hatalarla karşılaşılmıştır” diye konuştu.
3 AYDA 2'NCİ KAZA
Aynı şantiyede 3 ay önce de kule vinç devrilmesi sonucu 1 işçinin hayatını kaybettiğini açıklayan Şahin, "Bu olay bile başlı başına iş kazalarına ilişkin alınmayan önlemlerin, umursamazlığın bir göstergesidir. İşte tam bu nedenle bunlara iş kazası değil, iş cinayeti diyoruz. Bu şantiyede, 3 ay önce olduğu gibi, yine 21 Eylül 2024 tarihinde 2 işçimizin hayatını kaybettiği Yüreğir'de olduğu gibi şimdi de göz göre göre gelen bir iş cinayeti işlendiği açıktır" dedi.
ÖMRÜ DOLAN KULE VİNÇLER
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminden sonra yoğun inşaat çalışmaları sürerken, aslında çalışma ömrü dolmuş olan çok sayıda kule vincin de ülkenin değişik yerlerindeki şantiyelerde kullanıldığının görüldüğüne değinen Şahin, "Bu durum çelik yapılar ve ekipmanların zamana bağlı yıpranmasından kaynaklanan tehlikeleri daha da artırmaktadır. Vinç firmaları, yeterli eğitimin verilmediği personellerle, işleri hızlı ve ucuz şekilde yapmak amacıyla, yeterli denetim ve yeterli planlamalar yapılmadan çalışmalar yapabilmektedir. Dolayısıyla vinçlerin kurulum, çalışma, söküm, depolama ve taşıma aşamalarının hepsinde tehlikeler artmaktadır" ifadelerini kullandı.
KAZA ETKENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sıklıkla meydana gelen kule vinç kazalarına neden olabilecek etkenleri ve çözüm önerilerini sıralayan Şahin, şöyle konuştu:
"Kule vincin kurulacağı yerde zemin etüdü yapılmalı, doğru ve yeterli sıkıştırma yapılmayan yumuşak bir zemin üzerine konulmamalı, olası en yüksek rüzgar şiddetinden gelecek dinamik yükü de karşılayacak taşıma kapasitesinde olmalıdır. Kule vinç taban betonlarının, ölçüleri ve beton kalitesi, kule vincin rüzgardan dolayı devrilerek, can ve mal kaybına yol açması olasılığı göz önüne alınarak belirlenmeli, yapımına özen gösterilmelidir. Temel üzerindeki ankraj cıvataları uygun malzemeden, uygun ölçülerde olmalı ve doğru yerleştirilmelidir. Kulenin zemine dik olacak şekilde yerleştirilmemesi, bom uzunluğunun veya karşı ağırlığının doğru tasarlanmaması, montajda kullanılan bileşenlerin eksikliği veya yanlış kullanılması, bina bağlantılarının doğru şekilde yapılmaması tehlikelidir. Yükün yanlış kaldırılması, yükün doğru şekilde bağlanmaması nedeniyle yük veya kancanın ani olarak bir yerden kurtulması, rüzgarlı havalarda kullanılmadıkları zamanlarda operatörleri tarafından, rüzgar yönüne bağlı olarak rahatça dönebilecek şekilde serbest bırakılmalıdır. Kule vinçlerdeki 'Beyan Kapasite Sınırlayıcılar', vinçlerin güvenli çalışma sınırlarını aşmasına ve olası kazaların önlenmesine yardımcı olan çok önemli güvenlik aygıtlarıdır. Beyan kapasite sınırlayıcıların doğru şekilde ayarlanmaması, şaryo araba emniyet ekipmanının doğru kurulmaması, çarpışma önleyici donanımın gerekmesi durumunda doğru ayarlanmaması tehlike arz eder. Kule vincin kurulumu ve çalışması sırasında gerekli muayene, test ve denetimlerin yapılmaması nedeniyle yıpranma, aşınma ve kusurların saptanamaması sorunlar doğurur."
