“18 Yaşındayım Ama Yaşadıklarım, Başımdan Geçenler Yaşımdan Çok Daha Ötede”

Afganistan Kabil’de Taliban Tarafından Yapılan Canlı Bomba Saldırısında Sol Gözünde Görme Yetisini ve Sol Kulağında Duyma Yetisini Tamamen Kaybeden Fatima Amiri, Tedavi için Türkiye’ye Sığındı

Afganistan’ın başkenti Kabil’de 30 Eylül 2022’de Kaaj Eğitim Merkezi’nde Taliban tarafından gerçekleştirilen canlı bomba saldırısında, 46’sı genç kız olmak üzere 53 kadın hayatını kaybetmişti. 110 kişinin de yaralandığı saldırı için özellikle kızların üniversite sınavı için deneme sınavı oldukları saat seçilmişti. Fatima Amiri de Kaaj Eğitim Merkezi’nde o gün deneme sınavı olmak için orada bulunan ve intihar saldırısına şahit olan kızlardan biriydi.

Saldırı anında 17 yaşında olan Fatima Amiri, sabah saat 05.00’te kalkarak deneme sınavı olmak için Kaaj Eğitim Merkezi’ne doğru yola çıktı. Eğitim merkezine vardığında, Fatima Amiri ve onlarca kız arkadaşı deneme sınavı olmaya başladı. Bu esnada saldırganlardan biri sınıfın kapısından girerek kendini patlattı.

Patlamanın etkisiyle çöken tavanda yer alan dikenli teller ve şarapnel parçaları Amiri’nin yüzüne ve gözüne geldi. Amiri, bu esnada daha öğreneceği üzere, sol gözünü ve sol kulağını tamamen kaybetti. Yüzünü ve sağ gözünü kan kaplayan Amiri, hiçbir şey göremedi.

Amiri, yaşadığı trajediye rağmen üniversite sınavına girerek 360 puan üzerinden 313 puan aldı ve bilgisayar bilimleri bölümüne girmeye hak kazandı. Ancak Taliban’ın kızların öğretim hakkını elinden alması üzerine üniversiteye gidemedi.

Afganistan’da yeterli imkanlar olmadığı için tedavisini tamamlayamayan Amiri, Türkiye’ye geldi. Türk doktorlar, Amiri’ye sol gözünün ve sol kulağının kurtarılması için çok geç olduğunu söyledi. Doktorların Amiri için ellerinden gelen tek şey, protez göz takmak oldu.

“Afganistan’da yaşamak kimse için kolay değil. Özellikle kızlar için”

Kendisini eğitimin sadık bir savunucusu olarak tanımlayan Amiri, “Eğitim sistemindeki zorluklarla bizzat karşılaştım. Ben kızların eğitim hakkını savunan aktivistlerinden biriyim. 2021 yılında liseden mezun oldum. Şu anda tedavim nedeniyle Türkiye'deyim. Afganistan’da yaşamak kimse için kolay değil. Özellikle kızlar için. Ekonomi ve güvenlik başta olmak üzere birçok sorunumuz var. 12 yılımı okuldayken birçok problemle geçirdim. Çoğu ekonomi ve güvenlikle ilgiliydi” diye konuştu.

“Kopan demirlerden biri gözüme girdi, işte o zaman sol gözümü ve sol kulağımı kaybettim”

Saldırının olduğu günün tıpkı diğer günler gibi sıradan bir gün olduğunu dile getiren Amiri, canlı bomba saldırısında yaşadığı anları şöyle anlattı:

Silah sesini veya patlama sesini daha önce okuldayken çok duymuştum. Bu sesi de onlardan biri sandım. Herkes bir anda panik oldu. Daha sonra sınıftaki arkadaşlarımı sakinleştirmeye çalıştım. Onlara, ‘Lütfen sakin olun, bir şey olmamıştır, buradan çıkmanın bir yolunu bulabiliriz’ dedim. Bir anda yüzü öfkeyle bana bakan, genç bir adam gördüm. Çok korktum ve yerime geçtim. Ardından bina çökmeye başladı. Sonra duvardaki tellerden yüksek bir patlama sesi geldi. Daha sonra kopan demirlerden biri gözüme girdi. İşte o zaman sol gözümü ve sol kulağımı kaybettim. Sol gözüm tamamen hasar gördü ve sağ gözüm kanla kaplandı. Kandan ve acıdan dolayı hiçbir şey göremiyordum.”

“360 puan üzerinden 313 puan alarak bilgisayar bilimlerine kabul edildim ancak Taliban izin vermediği için üniversiteye gidemiyorum”

Amiri, saldırının ardından Kaaj Eğitim Merkezi’nden çıkmaya çalıştığını aktararak, “Bütün kapılar kapalıydı ve duvara tırmanmak zorunda kaldım. Duvarda ise teller vardı. Hastaneye geldiğimde çok ağrım vardı. Bir hafta sonra giriş sınavımız vardı. Çok acı çektim. Saldırıda gözümü, yüzümde bir kemiği ve aklımı kaybettim. Arkadaşlarımı kaybettiğim için aklım yerli yerinde değildi. Çok kötü bir durumdu. Ama sınavı çok iyi geçtim. 360 puan üzerinden 313 puan aldım. En sevdiğim alan olan bilgisayar bilimlerine kabul edildim. Şu anda üniversiteye gidemiyorum çünkü Taliban bize izin vermiyor. Kapılar kapalı. Burada tedavim için onların da yardımıyla Türkiye’ye geldim” diye konuştu.

“Tedavim için Türkiye’ye geldim”

Dışişleri Bakanlığının yardımı ile Türkiye’ye geldiğini belirten Amiri, “Buraya geldim çünkü Afganistan’a durum berbat. Afganistan’daki hastaneler yeterli imkana sahip olmadığı için tedavime orada devam edemedim. Tedavim için Türkiye’ye geldim. Burada bir doktor kulak zarımın hasar gördüğünü söyledi. Tedavi edilemeyeceğini söyledi. Sol kulağımla duyamıyorum. Sol gözüm de hasar gördü. Doktorlar, artık göremeyeceğimi söyledi. Çünkü tamamen zarar görmüş. Bu yüzden görüntü olması için yapay bir göz taktılar” dedi.

“Afganistan'da kızların sahip olduğu tek şey eğitimdi ama bu ellerinden alındı”

Dünyada hiç kimsenin Afgan kızların başından geçenleri tecrübe etmediğine dikkati çeken Amiri, Afgan kızların elinden alınan haklarına ilişkin şu ifadeleri kullandı:

“Okula gidemiyorlar. Üniversiteye gidemiyorlar. Hatta pikniğe bile tek başlarına gidemezler. Her zaman yanlarında bir erkeğe ihtiyaçları var. Yurt dışına çıkmak onlar için çok zor. En temel haklara bile sahip değiller. Sadece Afgan kızları değil. Bütün Afganlar çok kötü durumda. Herkesin durumu çok kötü. Afgan kızlarının elindeki tüm haklar alındı. Üniversiteye gidemiyorlar. İki yıldan fazla süredir kızlar okula gidemiyor. Ama kimse bunun hakkında konuşmuyor. Onların hissettikleri ne olacak? Taliban, her şeyin eğitimini aldığımızı, eğitimimizin yeterli seviyede olduğunu söylüyor. Biz ise şu anda evlenmek ve evde oturmak zorundayız. Afgan kızlarının hepsi depresyonda. Çünkü yapacakları bir şey yok. Afganistan'da kızların sahip olduğu tek şey eğitimdi ama bu ellerinden alındı. Bir yıldan beri üniversiteye gidemiyorlar. Bir sürü zorluklardan geçtim. Şu anda üniversiteye gidemiyoruz. Bütün kapılar bize kapalı. Bu sadece benim için değil. Birçok kızın benim gibi aynı sorunları yaşadığını biliyorum. Okula, üniversiteye gitmeye çalışıyorlar ama gidemiyorlar.”

“Taliban kadınlardan korkuyor. Çünkü biliyorlar ki bir kadın eğitim aldığında durdurulamaz hale gelir”

Amiri, Afgan kızların çalışma haklarının bile olmadığının altını çizerek, “Bu çok temel bir haktır. Her insanın bu haklara sahip olması gerekir. Okula gidememeleri ve çalışma izinlerinin olması gerçekten çok ilginç. Kitaplarımıza, eğitimimize, eğitim sistemimize bakış açıları asla değişmeyecek. Bütün Afgan kızları çarşaf giymeyi kabul etti. Buna rağmen hiçbir şey yapmalarına izin verilmiyor. Bu hakları elimizden almaları için bir sebep bulamıyorum. Üniversiteye okula gidememelerinin, çalışamamalarının sebebi nedir? Bu gerçekten çok ilginç. Taliban kadınlardan korkuyor. Çünkü biliyorlar ki bir kadın eğitim aldığında durdurulamaz hale gelir” diye konuştu.

“Başladığım günden bu yana ne Birleşmiş Milletler'den ne de herhangi bir uluslararası kuruluştan insan hakları konusunda bir destek alabildim”

Amiri, “Başladığım günden bu yana ne Birleşmiş Milletler'den ne de herhangi bir uluslararası kuruluştan insan hakları konusunda bir destek alabildim. Kazanın ardından artık gözüm için çok geç olana kadar üç ay tedavi görmeden kaldım. Sonunda Türkiye'ye vize almayı başarana kadar herhangi bir ülkeden vize almam imkansızdı. Hala birçok sorunla mücadele ediyorum; Ancak ne yazık ki herhangi bir destek sağlanmıyor” ifadelerini kullandı.